Leśne stwory

Dagny Nowak-Staszewska, Nadleśnictwo Manowo

Odbiorcy grupy przedszkolne

Opis scenariusza

Zajęcia plastyczne, w trakcie których dziecko poznaje kształty, fakturę i kolory liści drzew i krzewów. W trakcie zajęć mogą być wykorzystywane również inne materiały zebrane na wycieczce do lasu: kamienie, owoce i nasiona drzew i krzewów, szyszki czy też patyki. W trakcie zajęć dziecko wypełnia dwa gotowe szablony zebranymi materiałami, tak aby wypełnić przedstawiony kształt zwierzęcia. Trzecie zadanie to wykonanie samodzielnie z wyobraźni dowolnej postaci, np. wymyślonego skrzata leśnego.

Czas trwania

45 minut (jedna godzina lekcyjna)

Zajęcia można przeprowadzać przez cały okres trwania sezonu wegetacyjnego, jednak najciekawsze prace można uzyskać w okresie jesiennym. Może być niezbędne wcześniejsze wyjście do lasu po zbiór materiałów: liści, szyszek, kamieni, patyków. Zaleca się, aby materiały samodzielnie zbierały te dzieci, które będą później uczestniczyć w zajęciach. W trakcie zbioru materiałów opiekun grupy powinien zadbać o odpowiednią ilość zebranych leśnych skarbów oraz kierować uwagę dziecka na różnorodność kształtów, form oraz kolorów..

Pytania kluczowe

  • Jakie znane kształty przypominają Ci zebrane liście?
  • Jakie kolory mają zebrane liście?
  • Jak myślisz, z ilu różnych roślin zebrałaś/eś liście?
  • Czy w lesie wszystkie rośliny wyglądają tak samo?

Cele zajęć

Cel ogólny

Dziecko uczy się z uwagą rozpoznawać poszczególne elementy roślin rosnących w lesie, pokonuje bariery wewnętrzne przed byciem w lesie, strach przed zabrudzeniem, skaleczeniem, zgubieniem się w lesie, nabywa większej wrażliwości na przyrodę.

Cele szczegółowe

Po skończeniu zajęć uczestnik: wymienia elementy, które zebrał w lesie i które wykorzysta w swojej pracy, np. liście, szyszki, patyki, kamienie itp.; wskazuje różnice pomiędzy zebranymi przez niego/nią liśćmi biorąc pod uwagę wielkość, kształt, kolor, fakturę; opisuje i porównuje zebrane skarby z lasu;

ocenia ich przydatność do wykonania pracy plastycznej; wykorzystuje elementy zebrane w lesie do wykonania pracy plastycznej.

Metody i techniki

Miniwykład, dyskusja, zajęcia praktyczne polegające na pracy samodzielnej (tworzenie leśnego stwora).

Formy pracy

Praca grupowa, w parach, indywidualna.

Środki dydaktyczne i materiały

Edukator

Komputer, projektor, sprzęt audio z dostępem do Internetu, głośniki, prezentacja wprowadzająca do zajęć (przykładowe slajdy do wykorzystania znajdują się w Załączniku 1), aplikacja Microsoft Teams lub Zoom.

Nauczyciel

Sprzęt audio z dostępem do Internetu; wydrukowane na kartce formatu A4 sylwetki zwierząt leśnych – jeża oraz bielika (Załącznik 2), pobrane ze scenariusza lub ze strony internetowej LP; kolorowe kartki; duże arkusze papieru pakunkowego; leśne skarby – w tym liście omawianych gatunków drzew.

Przebieg zajęć

I.    Wprowadzenie (5 minut)

Osobą prowadzącą zajęcia i decydującą o przebiegu zadań jest leśnik-edukator, nauczycielki pomagają dzieciom w wykonaniu ćwiczeń. Powodzenie zajęć jest ściśle uzależnione od współpracy i zaangażowania wszystkich edukatorów biorących udział w zajęciach, zarówno leśnika, jak i nauczyciela.

Na sali przedszkolnej dzieci mogą siedzieć w grupach 4–5 osobowych przy stolikach pracy lub na podłodze przy arkuszu papieru o wymiarach 120 x 80 cm (może to być np. papier do pakowania). Na stoliku lub na arkuszu papieru powinny znajdować się zebrane w lesie liście, patyki, kamienie i inne skarby lasu.

Prowadzący zajęcia edukator wita przedszkolaków, przedstawia się, w skrócie opisuje na czym polega jego praca w Lasach Państwowych. Następnie prosi każdą grupę o przedstawienie wrażeń z pobytu w lesie i informację, czy udało się zebrać skarby lasu. Aby zachęcić do rozmowy, można zadawać pytania pomocnicze: czy dzieci słyszały ptaki w lesie? Czy widziały jakieś zwierzęta − jeśli tak, to jakie? Czy widziały drzewa iglaste, czy też liściaste? Czy pamiętają zapach lasu? Jak pachnie las? Czy było w lesie coś, czego się bały − jeśli tak, to dlaczego?

II.   Praca właściwa (40 minut)

  1. Prowadzący zajęcia leśnik-edukator uruchamia prezentację. Wykorzystując rysunki i zdjęcia prosi, aby każda z grup znalazła wśród zebranych liści odpowiedni kształt:

serce −  pokazujemy rysunek liścia lipy;

trójkąt − liść brzozy;

owalny, jajowaty − liść buka, grabu;

dłoń − liść kasztanowca, klonu;

pióro − liść wierzby.

Każda z grup odnajduje odpowiedni kształt wśród zebranych przez siebie liści. Na tym etapie nie podajemy nazwy gatunku, a jedynie koncentrujemy się na kształtach liści.

  • Kolejne slajdy to koła z kolorami. Prowadzący zajęcia prosi, aby do każdego koloru dzieci dopasowały jakiś element z zebranych w lesie skarbów:

kolor brązowy – edukator prezentuje rysunek lub zdjęcia kory, gałązki lub uschniętego liścia, żołędzi, kasztanów;

kolor szary – rysunek lub zdjęcia kory, kamieni;

kolor zielony – rysunek lub zdjęcia liści drzew lub roślin zielnych;

żółty – rysunek lub zdjęcia liści jesiennych;

czerwony i pomarańczowy – rysunek lub zdjęcia jesiennych liści i owoców np. głogu lub jarzębiny.

Aby ułatwić pracę dzieciom, nauczycielka przedszkolna przy każdym ze slajdów kładzie na stolik pracy kartkę z kolorem, o którym mówi leśnik. Wykorzystując kolorowe kartki łatwiej jest dzieciom stworzyć odpowiedni zbiór.

Pytanie dodatkowe: czy grupy wśród swoich skarbów znajdują jakiś inny kolor? Jeśli tak, to jaki i czy jest to kolor liści, owocu, kwiatów?

  • Prowadzący zajęcia informuje przedszkolaków, że za chwilę przy pomocy zebranych skarbów mają za zadanie wykonać leśne zwierzę. Jakie? Do tego posłuży zagadka:

zimą zapada w sen, jego ulubione miejsce to duża sterta suchych liści; czy wiesz, kto to?

uwielbia jeść owady, dżdżownice, jaja ptaków, ale nie wiedząc czemu rysowany jest z jabłkiem na grzbiecie; czy już wiesz, kto to?

jego ciało pokryte jest kolcami, a gdy się boi zwija się w kłującą kulkę; czy już wiesz, kto to taki?

Na prezentacji pojawia się wizerunek jeża, dodatkowo edukator opowiada kilka ciekawostek o tym gatunku.

Edukator uruchamia krótki filmik, na którym dzieci układają z zebranych skarbów wizerunek zwierzęcia odpowiadający temu, który przedstawiony jest na rysunku lub kieruje kamerkę na kartę pracy i wykonuje zadanie razem z dziećmi w czasie rzeczywistym. Ważne, aby edukator i nauczycielka mieli te same karty pracy (Załącznik 2a). Nauczycielka kładzie przed każdym dzieckiem kartkę, na której znajduje się kontur jeża. Dzieci wypełniają go, wykorzystując leśne skarby znajdujące się na środku stolika. Elementy są jedynie układane, a nie przyklejane. Jest to praca indywidualna. Po zakończonej pracy wszystkie użyte materiały wracają na miejsce.

  • Po informacji od nauczycielki przedszkolnej, że każde dziecko wykonało pracę, czas na następną leśną zagadkę i kolejne zwierzę:

jest największym ptakiem drapieżnym w Polsce, jego rozpiętość skrzydeł może sięgać nawet 2,5 metra, czyli prawie jeden przedszkolak przypada na każde skrzydło. Czy już wiesz jakie to zwierzę?

jest to ptak, który znajduje się w godle Polski, czyli jest symbolem naszego kraju. Czy już wiesz jak nazywa się ten ptak?

Na prezentacji pojawia się wizerunek bielika i ciekawostki o tym gatunku (można dodać jakiś wcześniej nagrany dźwięk z profilu BielikiOnline). Edukator informuje dzieci, że jest to gatunek chroniony, tłumaczy to pojęcie oraz mówi o sposobie ochrony bielika przez leśników: wyznaczanie stref ochrony, obserwacje gniazd i liczenie młodych ptaków, prowadzenie ośrodków rehabilitacji ptaków drapieżnych.

        5. Nauczycielka kładzie przed każdym dzieckiem kartę pracy z narysowanym konturem bielika z rozpostartymi skrzydłami (Załącznik 2b). Wykorzystując zebrane wcześniej leśne skarby, dzieci wypełniają kontur. Poszczególne elementy są układane na kartce, a nie przyklejane. Jest to praca indywidualna. Po zakończonej pracy wszystkie użyte leśne skarby wracają na środek stolika.

        6. Edukator prowadzący zajęcia zadaje uczestnikom kolejne pytanie: czy w lesie żyją skrzaty? Jak taki skrzat może wyglądać? Jednego z nich spotkał leśniczy Piątek, bohater książki Pawła Wakuły pt. O czym szumi las. Prowadzący zajęcia prosi dzieci, aby ułożyły na czystej kartce leśnego skrzata, wykorzystując do tego liście, patyki, owoce. Dodatkowo, nauczycielka może rozdać również guziki lub kolorowe kamyki do wykonania oczu skrzata.

        7. Na zakończenie zajęć prowadzący prosi, aby dzieci w parach opowiedziały sobie, co najbardziej podobało im się w trakcie zajęć lub co najbardziej zapamiętały.

        8. Podziękowania za wspólne zajęcia oraz zaproszenie do kolejnej wyprawy do lasu.

        9. Nauczycielka wręcza Dyplomy Młodego Leśnika (Załącznik 3) jako nagrodę dla dzieci za czynny udział w zajęciach i zaangażowanie.

III.  Podsumowanie

W trakcie zajęć prowadzący nadaje rytm pracy oraz zachęca dzieci do kreatywnego wykorzystania znalezionych w lesie elementów, w tym liści. Łącznie powinny powstać trzy prace, które nie są trwałe. Zajęcia mają za zadanie rozbudzić zainteresowanie lasem o różnych porach roku i zachęcić do odwiedzania lasu pod opieką dorosłych.

IV.  Praca dodatkowa

Po skończonych zajęciach online dzieci mogą zrobić dowolnego leśnego stwora na przedszkolną wystawę – korzystając z zebranych skarbów przyklejają je na kartonie według dowolnego, wybranego przez siebie schematu (może to być jeż, orzeł, skrzat lub inny stwór przygotowany przez nauczycielkę).

Źródła i materiały dodatkowe

Związek z podstawą programową

Tematyka zajęć oraz sposób ich przeprowadzenia jest zgodny z podstawą programową wychowania przedszkolnego dla przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz innych form wychowania przedszkolnego w zakresie:

  • zadań realizowanych w przedszkolach:
    • wspieranie samodzielnej dziecięcej eksploracji świata, dobór treści adekwatnych do poziomu rozwoju dziecka, jego możliwości percepcyjnych, wyobrażeń i rozumowania, z poszanowaniem indywidualnych potrzeb i zainteresowań;
    • tworzenie warunków pozwalających na bezpieczną, samodzielną eksplorację otaczającej dziecko przyrody, stymulujących rozwój wrażliwości i umożliwiających poznanie wartości oraz norm odnoszących się do środowiska przyrodniczego, adekwatnych do etapu rozwoju dziecka.
  • elementów poznawczych obszaru rozwoju dziecka:
    • wyraża ekspresję twórczą podczas czynności konstrukcyjnych i zabawy, zagospodarowuje przestrzeń, nadając znaczenie umieszczonym w niej przedmiotom, określa ich położenie, liczbę, kształt, wielkość, ciężar, porównuje przedmioty w swoim otoczeniu z uwagi na wybraną cechę;
    • klasyfikuje przedmioty według: wielkości, kształtu, koloru, przeznaczenia, układa przedmioty w grupy, szeregi, rytmy, odtwarza układy przedmiotów i tworzy własne, nadając im znaczenie, rozróżnia podstawowe figury geometryczne (koło, kwadrat, trójkąt, prostokąt);
    • posługuje się pojęciami dotyczącymi zjawisk przyrodniczych, np. opadanie liści
      z drzew, kwitnienie drzew, dotyczącymi życia zwierząt, roślin, ludzi w środowisku przyrodniczym, korzystania z dóbr przyrody, np. grzybów, owoców, ziół;
    • rozpoznaje symbole narodowe: godło;
    • wskazuje zawody wykonywane przez rodziców i osoby z najbliższego otoczenia, wyjaśnia, czym zajmuje się osoba wykonująca dany zawód.

Załączniki:

Skip to content